MES Sistemlerine Genel Bakış
Teknoloji hızla gelişirken, üreticilerin daha verimli olabilmek için nasıl iyileşebileceklerini bilmeleri gerekiyor. Daha az kaynakla daha fazla üretim yapabilmek önemli bir avantaj sağlar ve bu noktada üretim yürütme sistemi yani MES imdadımıza yetişir.
Teknik terimlerle ifade etmek gerekirse, üretim yürütme sistemi, fabrika zeminindeki makineleri ve çalışma merkezlerini birbirine bağlayan ve izleyen bir sistemdir. MES’in temel amacı, üretim operasyonlarının başarılı bir şekilde uygulanmasını sağlamak ve üretim verimliliğini artırmaktır.
Roket fırlatıyormuş gibi düşünebilirsiniz; ÜYS, misyon kontrol merkezi gibidir. Roket fırlatıldığında, yükseklik kontrol sistemi, güç, itici güç, telemetri ve daha fazlasını takip edersiniz. Bu bilgileri izleyerek, roketin başarıyla yörüngeye ulaşmasını sağlayabilir ve bir sonraki roket fırlatması için iyileştirme alanları bulabilirsiniz.
MES’in tam olarak ne olduğu hakkında hâlâ net bir fikriniz yoksa, endişelenmeyin! MES hakkında daha derinlemesine bir inceleme yapacağız ve sonunda işletmeniz için uygun olup olmadığını çok daha iyi anlayacaksınız.
MES Kavramları ve Terimler Sözlüğü
Her yazılım gibi, üretim yürütme sistemleri de kendi dilini içerir, ancak bu dil karmaşık değildir. İşte ÜYS ile ilişkili daha yaygın terimler ve kavramlar:
Kurumsal kaynak planlama (ERP) sistemi: Kurumsal kaynak planlama, bir işletmenin tüm alanlarını tek bir kapsamlı bilgi sistemi haline getiren güçlü ve stratejik iş süreci yönetimi araçlarıdır. Bu sistem, bir organizasyondaki tüm bireylerin erişebildiği bir bilgi sistemi oluşturur.
MESA-11: 1997 yılında yayınlanan bu model, Üretim İşletme Çözümleri Derneği (MESA) tarafından oluşturulmuş ve standart bir ÜYS’nin 11 temel işlevini belirtmiştir.
ANSI/ISA-95 standardı: Uluslararası Otomasyon Derneği tarafından küresel üreticiler için oluşturulan bu standart, ERP gibi işletme sistemlerini ve kontrol sistemlerini otomatik olarak bağlayan yazılımların geliştirilirken takip edilmesi gereken standart bir rehberdir.
Genel ekipman etkinliği (OEE): Bir makinenin tam potansiyeline kıyasla ne kadar iyi çalıştığını değerlendiren genel bir ölçü birimidir.
Denetleyici Kontrol ve Veri Toplama (SCADA): Üreticilere verimliliği sürdürmeleri, daha akıllı kararlar alabilmeleri ve sistem sorunlarını iletebilmeleri için verileri işleyen yazılım ve donanım bileşenleri sistemidir.
Temel MES İşlevleri
MESA-11 modeline göre, standart üretim yürütme sistemleri 11 temel işlevi gerektirir. İlk yayınlandığı günden bu yana, MESA modeli, işletme düzeyindeki stratejik girişimlerden, işletme operasyonlarına, tesis operasyonlarına ve gerçek üretime kadar uzanan bir şekilde revize edilmiştir. Ancak bizim amacımız için, hala günümüz ÜYS sistemlerinin bir parçası olan orijinal 11 temel işlevi ve bunların üretim verimliliğini nasıl artırdığına odaklanacağız.
Operasyon yönetimi: Planlanan üretim emirlerinin ve üretim rotalarının çalışanlarınıza küresel bir görünüm sunun. Bu, tüm ekibinizin aynı sayfada olmasını sağlar ve iletişim hatası nedeniyle ortaya çıkan hataları azaltır.
Üretim birimlerinin gönderimi: ERP ve atölye arasındaki üretim verilerinin gerçek zamanlı olarak çift yönlü akışını yönetin. Bu, üretim verilerinin her zaman doğru, tutarlı ve güncel olmasını sağlar.
Ürün takibi ve soyağacı: Son parçaları veya partileri ham maddeden bileşen montajına kadar olan tüm ilgili üretim verileriyle gruplandırın. Bu veri, hükümet veya endüstri düzenlemelerine uymak zorunda olan üreticiler için özellikle faydalıdır.
İş gücü yönetimi: İnsanlarınızı, ürünlerinizi ve/veya operasyonlarınızı kolayca yönetin ve gerektiğinde her adımda doğru kişilere sahip olduğunuzdan emin olun. Bu, üretim sürecinin her adımında doğru insanlara sahip olmanızı sağlar.
Kalite yönetimi: Üretim sürecinizin ve birimlerinizin kalitesini yönetin – kalite sapmaları ve istisnalar dahil. Bu işlev doğrudan ÜYS yazılımına entegre edilebilir veya harici yazılım kullanılabilir.
Bakım yönetimi: Makine bakımını daha kolay ve kesin bir şekilde planlayarak iş sürekliliğini artırın ve üretim kesintilerini azaltın.
Veri toplama ve edinme: Önemli verileri takip edin ve ihtiyaç duyduğunuzda bu verileri kolayca geri alın.
Süreç yönetimi: Tam üretim izlenebilirliği de dahil olmak üzere süreç yönlendirme ve operasyonel sıralama sağlayın.
Performans analizi: Rework, hurda, süreç kabiliyeti, OEE gibi anahtar performans göstergelerini (KPI’lar) hesaplamak için verileri birleştirin. Bu, üretim sürecinizin nasıl çalıştığını ve nasıl iyileştirilebileceğini size bildirir.
Belge kontrolü: İşletme sürecindeki adımlarınızın önemli belgelere (talimatlar, çizimler, notlar vb.) erişimini sağlayın. Bu, istediğiniz bilgilere ulaşmak için dosya dolaplarında arama yapmanıza gerek kalmadan size ve çalışanlarınıza zaman kazandırır.
Kaynak tahsisi ve durumu: Kaynaklarınızın durumunu ve üretim sürecinde nasıl kullanıldığını tanımlayın ve izleyin.
MES ve ERP Nasıl Birlikte Çalışır?
MES ve kurumsal kaynak planlama (ERP) sistemleri, üretim operasyonlarında ayrı ancak birbirini tamamlayan roller oynar.
ERP sistemleri, bir işletmenin tüm alanlarını tek bir kapsamlı bilgi sistemi haline getirir. Örneğin, planlama ve programlama bölümündeki çalışanlar, finansal yönetim ekibinin erişebildiği verilere sahiptir. Tüm veriler ayrıca gerçek zamanlı olarak erişilebilir olduğundan, üretim yöneticileri daha hızlı ve daha bilinçli iş kararları verebilir.
Öte yandan, MES, üretim zeminindeki makineler ve denetim sistemleri gibi üretim atölyesi sistemleri ile işletme, planlama ve lojistik sistemleri arasındaki ara katmandır – yani, ERP çözümünüz. ÜYS ve ERP birbirleriyle entegre olarak çalışarak organizasyonunuzun her seviyesinde tek bir doğru kaynağı sağlar. ERP sistemi size üretim çıktınızı nasıl iyileştirebileceğinizi gösterebilirken, ÜYS size nasıl göstereceğinizi gösterir.
MES Sistemi İşletmem İçin Uygun mu?
Bu noktada, “Neden herkes bir MES kullanmıyor?” diye düşünebilirsiniz. Artan üretkenlik, veri yakalama, operasyonlarınıza gerçek zamanlı görünürlük, optimize edilmiş bir iş gücü gibi birçok avantajı vardır.
Üretim yürütme sistemleri, sıkı düzenlemelere uymak zorunda olan üreticiler için malzeme takibini sağlar. Gıda ve içecek, tıbbi cihazlar, havacılık ve uzay, savunma gibi sektörlerde faaliyet gösteren üreticiler, bu izlenebilirliği sağlamak zorundadır.
Ancak, üretim yürütme sistemleri herkes için uygun olmayabilir. Daha küçük üreticiler, üretim operasyonlarının ek bir yazılım sistemi olan ÜYS için yeterince büyük olmadığını düşünebilir. Ayrıca, kar marjlarının bu tür bir yatırımı karşılamasına izin vermediğini düşünebilirler. Herhangi bir teknoloji gibi, seçeneklerinizi değerlendirmeli ve işletmeniz için ÜYS’nin değip değmeyeceğine karar vermelisiniz.
MES’in Geleceği
Üretim yürütme sistemleri (MES) geleceği, üretimin geleceğiyle yakından bağlantılıdır. Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti (IoT) yaygın hale geldikçe, ÜYS sistemleri üreticilere geleceğin fabrikasını uygulama imkanı sunar.
Atölye zeminindeki IoT sensörleri veri toplar ve makineleri birbirine bağlar. Daha iyi, daha doğru bilgilere daha fazla erişim, bu bilgileri size ileten MES’e yarar sağlar. Bu teknolojiler geliştikçe ve artırılmış gerçeklik (AR), yapay zeka (AI) ve akıllı makineler gibi daha fazla teknoloji entegre edildikçe, MES, üretim operasyonlarınızı yönetmede daha büyük bir rol oynayacaktır. Üretim orkestrasının şefi gibi, MES fabrikanız çalışırken öncülük edecektir.
